دانشگاه صنعتی خواجه نصیرالدین طوسی
مجید واعظزاده
امیرحسن میوهچیان
مهدی حدادی
درس فیزیک 2 یکی از دروس اساسی و حیاتی است که در طول تحصیل دانشجویان در رشتههای مختلف علوم و مهندسی مورد توجه قرار میگیرد. در این درس، مفاهیم پیشرفتهتری از فیزیک بررسی میشود که به برقراری ارتباطات بین مفاهیم کاربردی مانند بار الکتریکی، میدان الکتریکی، الکتریسیته، نیروی مغناطیسی و امواج الکترومغناطیسی میپردازد. پیشنیازهای مورد نیاز برای شرکت در این درس شامل آگاهی و مهارتهای ریاضی 1، معادلات دیفرانسیل و فیزیک عمومی است. با این پیشنیازها، دانشجوان آمادگی لازم برای درک و فهم مفاهیم پیشرفتهتر فیزیک را دارا میشوند و میتوانند در زمینههای مختلفی از فیزیک کاربردی و تحقیقاتی پیشرفت کنند.
در دوره فیزیک 2، دانشجوان با مفاهیمی از الکترودینامیک و مغناطیسشناسی آشنا میشوند که از اهمیت بالایی در علوم مختلف مانند فیزیک، مهندسی برق، و الکترونیک استفاده میشود. این درس به آنها این امکان را میدهد که درک عمیقتری از تعاملات بین میدانهای الکتریکی و مغناطیسی کسب کنند و از این طریق بتوانند مسائل و مسایل پیچیدهتر را تجزیه و تحلیل کنند. علاوه بر این، در این درس به بررسی مفاهیم مربوط به امواج الکترومغناطیسی میپردازند. آموزش فیزیک 2 پیام نور و فنی نیز در این گستره قرار می گیرد.
اگر به دنبال کاملترین و بهترین آموزش فیزیک 2 برای مقاطع مختلف، کتاب های دانشگاهی و همین طور دروس فنی هستید، در حال حاضر در مکتب خونه، ابعاد کامل آن در جلسات متعدد و کامل در اختیار شما قرار می گیرد و شامل عمده مفاهیم ذیل است:
در فیزیک 2، مطالعه و تحلیل بار الکتریکی از جمله مفاهیم مهم و پایهای است. بار الکتریکی اساساً ویژگیای از ماده است که مسئول برقگیری یا برقدهی آن است. این مفهوم اساسی برای درک پدیدههای الکترواستاتیکی و الکترومغناطیسی ضروری است. بارهای مختلف میتوانند به دو نوع مثبت و منفی تقسیم شوند، و از تعامل بین این بارها، پدیدههایی نظیر نیروهای الکترواستاتیکی و میدانهای الکتریکی به وجود میآید.
علاوه بر این، مفاهیم مربوط به بار الکتریکی در مسائل مختلف از آشنایی با مفاهیم پیشرفته مانند میدانهای الکتریکی در مواد و تأثیرات آن در رفتار مواد، تا اثرات الکتریکی در سیستمهای الکترونیکی و دستگاههای برقی بسیار کاربردی است. بهعنوانمثال، در طراحی و عملکرد مدارهای الکترونیکی، نقش بارهای الکتریکی و مفاهیم مرتبط با آنها بسیار حیاتی هستند.
میدان الکتریکی یکی از مفاهیم مهم در فیزیک 2 است که نشاندهنده قدرت و تاثیر بارهای الکتریکی بر دیگر اشیاء میباشد. این میدان در هر نقطهای که بار الکتریکی وجود داشته باشد، وجود دارد و بر اساس مفهوم جذب یا دفع بارها به وجود میآید. میدان الکتریکی بر حسب برداری تعریف میشود، به این معنی که هر نقطه در میدان الکتریکی یک بردار دارد که جهت و قدرت اثر بارهای الکتریکی را نشان میدهد.
این میدان تأثیرات زیادی را بر دیگر اشیا مانند ذرات باردار، مواد و مدارهای الکترونیکی دارد. علاوه بر این، مفاهیم میدان الکتریکی در بسیاری از زمینههای فناوری و علمی مورداستفاده قرار میگیرند، از جمله طراحی مدارهای الکترونیکی، شارژدهی و تخلیه باتریها، و تحقیقات در حوزههای نانوتکنولوژی و الکترومغناطیس.
اگر علاقهمند به یادگیری فیزیک 2 دانشگاه شریف هستید، سرفصلهای زیادی وجود دارد که می توانید در این آموزش در مکتب خونه آنها را مرور کنید؛ میدان الکتریکی در اثر خطی از بار الکتریکی به شکلی قابل محاسبه و قابل پیشبینی است. وقتی یک بار الکتریکی در فضا حرکت میکند، میدان الکتریکی اطراف آن ایجاد میشود که بهصورت خطی منتشر میشود. برای محاسبه این میدان، از قانون کولن استفاده میشود که میگوید شدت میدان الکتریکی در یک نقطه مشخص نسبت به یک بار الکتریکی به نسبت فاصله مربعی آن نقطه از بار است و از ضریب کولن که یک ثابت است. این میدان الکتریکی خطی با فاصله از بار الکتریکی تغییر میکند و با افزایش فاصله، شدت آن کاهش مییابد.
در فیزیک 2 مکتب خونه، پتانسیل الکتریکی یک مفهوم اساسی است که نشاندهنده انرژی الکتریکی قابل استفاده در هر نقطهای از یک فضا است. به عبارت دیگر، پتانسیل الکتریکی نشاندهنده کاری است که میتوان با انتقال یک واحد بار الکتریکی از نقطه مرجع (معمولاً بینهایت) به نقطه مورد نظر انجام داد. این پتانسیل به شکل یک مقدار عددی بیان میشود که بر اساس آن بارهای الکتریکی در فضا حرکت میکنند. در واقع، پتانسیل الکتریکی در هر نقطه برابر با کاری است که برای جابجایی یک بار الکتریکی از نقطه مرجع به آن نقطه نیاز است و این برابر با کاری است که بار الکتریکی بر روی آن میانجامد.
پتانسیل الکتریکی در نقطههایی که بارهای الکتریکی وجود دارند، اغلب با مقادیر مختلفی نسبت به نقطه مرجع محاسبه میشود. درصورتیکه بارهای مختلف وجود داشته باشند، پتانسیل الکتریکی در هر نقطه توسط مجموع کارهایی که برای جابهجایی بارها از نقطه مرجع به آن نقطه انجام میشود، تعیین میشود. این مفهوم در تحلیل و درک رفتار میدانهای الکتریکی، حرکت ذرات باردار، و طراحی مدارهای الکترونیکی بسیار کاربرد دارد.
ظرفیت در فیزیک به ویژگیهایی از یک سیستم یا وسیله اشاره دارد که مربوط به حداکثر مقداری است که میتواند سیستم یا وسیله موردنظر ذخیره یا حمل کند. این مفهوم در موارد مختلفی از فیزیک مورداستفاده قرار میگیرد، از جمله در مکانیک، الکتریسیته، مغناطیس، و حتی در ارتباط با اطلاعات و ارتباطات.
در مکانیک، ظرفیت میتواند به مقدار حداکثر انرژی که یک جسم میتواند ذخیره کند، یا حجمی که یک وسیله میتواند در آن نگه دارد، اشاره داشته باشد. برای مثال، در مکانیک سیالات، ظرفیت یک مخزن میتواند به حجم حداکثر مایعی اشاره داشته باشد که میتواند در آن نگه داشته شود.
علاوه بر مواردی که در جریان آموزش فیزیک 2 ذکر شد؛ جریان الکتریکی و مقاومت الکتریکی دو مفهوم اساسی در علم برق و الکترونیک هستند که در فیزیک 2 مورد مطالعه قرار میگیرند. جریان الکتریکی به میزان جریان بارهای الکتریکی در یک مدار الکتریکی گفته میشود. این جریان نتیجه حرکت الکترونها یا بارهای مثبت در یک مدار است که به طور معمول از یک نقطه به نقطه دیگر بهصورت یک جریان نازل انجام میشود. جریان الکتریکی معمولاً با واحد آمپر (A) اندازهگیری میشود و از طریق قانون اهم، که ارتباط بین ولتاژ، جریان و مقاومت در یک مدار را توصیف میکند، قابل تعیین است.
مقاومت الکتریکی، بهعنوان مقاومتی که موانعی مانند مواد رسانا و انتقال گرما و انرژی را به جریان الکتریکی ایجاد میکند، تعریف میشود. مقاومت الکتریکی معمولاً با واحد اهم (Ω) اندازهگیری میشود. مقاومت اساساً میزان مانعی است که در برابر جریان الکتریکی قرار دارد و بستگی به ویژگیهای مواد و همچنین ساختار مدار دارد.
مدارها یکی از مفاهیم کلیدی در فیزیک 2 هستند که در آن به طراحی، تحلیل و عملکرد انواع مختلف مدارهای الکتریکی و الکترونیکی پرداخته میشود. مدارها معمولاً شامل ترکیبات مختلفی از مولفههای الکتریکی مانند مقاومتها، خازنها، باتریها، منابع جریان و مواد نیمههادی میشوند که بهصورت متناسب با نیازهای خاص طراحی و ترکیب میشوند.
میدانهای الکترومغناطیسی یکی از پایههای اساسی فیزیک است که توصیف میکند چگونگی تعامل بین بارهای الکتریکی و جریانهای الکتریکی با میدانهای مغناطیسی. این میدانها دو جزء اصلی دارند: میدان الکتریکی که ناشی از بارهای الکتریکی است و میدان مغناطیسی که ناشی از جریانهای الکتریکی است.
بر اساس قوانین ماکسول، تغییرات در میدان الکترومغناطیسی میتوانند بهصورت موجهای الکترومغناطیسی منتشر شوند که از جمله آنها موجهای رادیویی، مایکروویو، نور و امواج مغناطیسی هستند. این میدانها علاوه بر اینکه در فیزیک موجودات و پدیدههای مختلف تأثیرگذار هستند، در فناوریهای مختلف نیز کاربردهای گستردهای دارند، از جمله الکترونیک، مخابرات، پزشکی تشخیصی و درمانی، و فیزیک هستهای.
میدانهای مغناطیسی حاصل از جریانها یکی از مفاهیم مهم در فیزیک 2 هستند که در آن به بررسی و تحلیل تأثیر جریانهای الکتریکی بر محیط اطراف آنها میپردازیم. طبق قانون بیوت - ساوار، هر جریان الکتریکی که از یک مسیر مستقیم عبور کند، میدان مغناطیسی را در اطراف خود ایجاد میکند. این میدان مغناطیسی از جریان به دور محور جریان تشکیل میشود و شدت آن با فاصله از محور جریان کاهش مییابد.
القا و خودالقایی در فیزیک مفهومی است که در زمینه مکانیک کلاسیک و کوانتومی مطرح میشود. این مفهوم بر اساس اصل عدم قطعیت هایزنبرگ و تفسیر کوپنهایم از تابع موج در مکانیک کوانتومی بنا شده است.
بهطورکلی، القا به معنای این است که حالت یا ویژگی خاصی از سیستم، مانند مکان یا سرعت یک ذره، از مشاهدهگر متکی است. با دقت بیشتر به عبارت بالا، این مفهوم به معنی این است که قبل از اندازهگیری، سیستم در وضعیت معینی نیست و تنها با انجام اندازهگیری، وضعیت مشخص میشود. بهعبارتدیگر، مشاهدهگر تأثیرگذار بر وضعیت سیستم است.
این مفهوم مهمی در مکانیک کوانتومی است، زیرا نشان میدهد که ذرات میتوانند همزمان در چندین حالت مختلف باشند (پدیده موجود در پدیدههای فوتون و الکترونها). این مفهوم بر اساس تفسیر کوپنهایم از تابع موج برای حالتهای مخفی و قابلمشاهده سیستمهای کوانتومی مطرح شده است.
فیزیک الکتریسیته و مغناطیس دو زمینه مهم و مرتبط در علم فیزیک هستند که به بررسی رفتار و تأثیر بارها و جریانهای الکتریکی بر محیط اطرافشان میپردازند. در فیزیک الکتریسیته، مفاهیمی مانند بار الکتریکی، میدان الکتریکی و پتانسیل الکتریکی مورد بررسی قرار میگیرند. این مفاهیم اساسی در توصیف رفتار بارها و مواد الکتریکی، عملکرد دستگاههای الکتریکی و الکترونیکی، و ارتباطات بین میدانهای الکتریکی و مواد مختلف استفاده میشوند. با استفاده از جزوه فیزیک 2 دانشگاه و مرور بخش های مختلف تدریس فیزیک 2 مکتب خونه، می توانید به اطلاعات کامل و تمامی بخش ها و مفاهیم این کتاب دست یابید.